Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, một trận quyết chiến chiến lược mang tầm vóc lịch sử của dân tộc Việt Nam, Đại tướng Võ Nguyên Giáp giữ vai trò trung tâm và là linh hồn của toàn bộ chiến dịch. Với cương vị Chỉ huy trưởng kiêm Bí thư Đảng ủy Mặt trận, ông không chỉ là người chỉ huy tối cao mà còn là người đưa ra những quyết định mang tính sống còn, quyết định trực tiếp đến thắng lợi cuối cùng.
Ngay khoảnh khắc Pháp đưa quân nhảy dù chiếm Điện Biên Phủ, Đại tướng đã nhanh chóng nhận ra đây chính là cơ hội “dụ hổ rời núi”, biến nơi này thành điểm quyết chiến chiến lược. Ông chủ trương bao vây, kéo địch vào thế bị động và chuẩn bị chu đáo cho trận đánh có ý nghĩa quyết định số phận của cuộc kháng chiến. Nhưng vào đêm 25/1/1954, chỉ còn vài giờ trước khi nổ súng, vị Tổng tư lệnh 43 tuổi đã đối diện lựa chọn sinh tử: tiếp tục “đánh nhanh, giải quyết nhanh” hay dừng lại để “đánh chắc, tiến chắc”.
Suốt 11 ngày đêm, ông trăn trở, mất ăn mất ngủ, cân nhắc giữa mệnh lệnh chiến đấu và sinh mạng của 55.000 chiến sĩ. Trước mắt ông là những khẩu pháo chưa vào vị trí, hậu cần thiếu thốn, địch đã củng cố phòng ngự. Ông hiểu nếu đánh ngay, thất bại có thể cuốn trôi toàn bộ thành quả kháng chiến và hạ lệnh hoãn nổ súng, rút quân, kéo pháo ra khỏi trận địa. Dẫu bất ngờ, nhưng toàn thể chiến sĩ vẫn tuyệt đối tin tưởng vào vị Tổng tư lệnh của mình, lặng lẽ kéo những khẩu pháo nặng hàng tấn xuống dốc, nhường chỗ cho một chiến lược chắc thắng hơn.
Sau gần hai tháng chuẩn bị, ngày 13/3/1954, chiến dịch chính thức mở màn với trận Him Lam. Chỉ sau vài giờ, ta tiêu diệt toàn bộ quân địch, mở toang “cánh cửa thép” phía Bắc. Tiếp đó, lần lượt các cứ điểm Độc Lập, Bản Kéo, sân bay Mường Thanh, C1, A1, Hồng Cúm… bị ta đánh chiếm trong 56 ngày đêm chiến đấu gian khổ.
Dưới sự chỉ huy tài tình của Đại tướng, hơn 40.000 chiến sĩ cùng hàng chục nghìn dân công đã “khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt”, kéo pháo vào rồi lại kéo pháo ra, đào hàng trăm kilômét chiến hào, siết chặt vòng vây quanh địch. Chiều ngày 7/5/1954, lá cờ “Quyết chiến – Quyết thắng” tung bay trên nóc hầm De Castries, đánh dấu giờ phút toàn bộ 16.200 quân Pháp đầu hàng vô điều kiện. Tổng tư lệnh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp mãi mãi được ghi nhớ như người đã đưa chiến dịch Điện Biên Phủ đến đỉnh cao chói lọi của lịch sử quân sự Việt Nam.